PROTETİK DİŞ TEDAVİSİ NEDİR?

Protetik diş tedavisi, dişlerin veya ağız içerisindeki dokuların zarar görmesi  veya kaybedilmesi durumunda, ağız sağlığının tekrar kazanılmasını sağlayan diş hekimliği uzmanlık dalıdır. Diş hekimliğinde protetik tedavi (protez) uygulamalarına, genellikle diş kayıpları, diş hasarları, diş eti rahatsızlıkları ve estetik nedenlerle gerek duyulmaktadır. Genellikle diş hekimleri hastaların yaşadığı sorunlara ve diş kayıplarına göre yapılacak protez türüne karar vermektedir. Protez türü seçimi hastadan hastaya ve vakanın durumuna göre değişiklik göstermektedir. Protez türleri genel olarak sabit protezler ve hareketli protezler diye iki gruba ayrılmaktadır. Sabit protezler ve hareketli protezler malzeme, tasarım ve kullanım açısından farklılık göstermektedir. Sabit protezler sadece doktorun takıp çıkarabildiği türden protezlerdir. Hareketli protezler ise hasta tarafından takılıp çıkartılabilmektedir.

YAPILAN RUTİN TEDAVİLER NELERDİR?

SABİT PROTEZLER

Sabit protez uygulaması, eksik veya aşırı madde kaybına uğramış dişlerin, diş dokusuna ve rengine benzer malzemeler kullanılarak yerine konması işlemidir.

Aşırı harap olmuş dişleri kurtarmak mümkün mü?

Porselen kuron yapılmadan önce post-core adı verilen tedavi seçeneği ile aşırı harap olmuş dişlerin kök kanalından destek alınarak mevcut dişin güçlendirilmesi yapılabilir.

Dişler kuronlanırken kullanılan malzeme alternatifleri nelerdir?

Dişler kuronlanırken metal, metal destekli porselen, tam seramik (güçlendirilmiş seramik, zirkonya) gibi farklı malzeme alternatifleri vardır. Metal destekli porselen kuronlar: Estetik ve hijyenik olan porselen üst yapı ve ona destek olan metal altyapıdan oluşur.

Tam seramik kuronlar (güçlendirilmiş seramik, zirkonya altyapılı porselen, monolitik zirkonya restorasyon): Estetiğin ön planda olduğu durumlarda ışık geçirgenliği doğal dişe benzeyen metal içermeyen tam seramik restorasyonlar kullanılabilir.

Birkaç diş eksikliğinde tedavi seçenekleri nelerdir?

Bir veya birkaç diş eksikliğinde implant veya diş destekli köprü tedavisi alternatiflerimiz vardır. Kişide estetik, fonasyon ve fonksiyon kaybını karşılamak amacı ile eksik dişlere gelecek yükü taşıyacak sayıda komşu dişlerden destek alınarak veya eksik dişlerin bulunduğu bölgelere yapılan implant uygulamalarıyla diş eksiklikleri giderilebilir. Vakaya göre materyaller ve köprü tipleri arasında seçim yapılır.

HAREKETLİ PROTEZLER

Hareketli protez ne demektir? Kaç türlü hareketli protez vardır?

Hareketli protez, hasta tarafından takılıp çıkartılabilen ve eksik dişlerin yerini tutan yapay bir aygıt demektir. Doğal dişlerin tamamının olmadığı vakalarda total protez, bazı ana dişlerin var olduğu durumlarda parsiyel protez olarak adlandırılır. Parsiyel protezler, ana dişlerden kroşe denilen tellerle tutuculuk sağlarlar. Bu tel tutucuların estetik olmadığı veya yeterli tutuculuğu sağlayamadığı bazı elverişli durumlarda hassas bağlantılı protezler de yapılabilir.

Bunlara ek olarak, ağızda var olan birkaç doğal diş, kök veya implant üzerine uygulanan ve hassas bağlantılar içeren dişüstü veya implant üstü hareketli protez çeşitleri de vardır.

ESTETİK DİŞ HEKİMLİĞİ

Estetik diş hekimliği nedir?

Estetik diş hekimliği, estetik ve doğal güzelliği hedeflemektedir ve esas olarak gülüş estetiğine odaklanmaktadır. Estetik diş hekimliği, gülüşünden memnun olmayan veya daha farklı, daha estetik, daha doğal ve güzel bir gülüş beklentisi içinde olan bireylere uygulanmaktadır.

Gülüş tasarımı (smile design) nedir?

Gülüş tasarımı, hastanın yaşı, yüz şekli, ten rengi, dudakları, diş etleri ve çevre dokuların durumunu dikkate alarak bireye özel ideal gülüşün tasarlanması ve yaratılmasıdır. Hastaya, tedavi öncesi öngörülen restorasyonların ve sahip olacağı yeni gülüşün bilgisayar ortamında hazırlanarak gösterilebilmesi hastaya ve hekime fikir vermektedir.

Estetik diş hekimliğinde uygulanan tedavi seçenekleri nelerdir?

Porselen lamina (yaprak porselen): Dişlerin ön yüzlerine yapışan çok ince porselen yapılardır.​ Renklenmelerin, mine defektlerinin, aralıklı (diestema) dişlerin, hafif çapraşıklıkların ve diş eğriliklerinin varlığında, yaşa bağlı sararmış ve aşınmış dişlerin, çeşitli nedenlerle oluşan madde kayıplarının varlığı halinde lamina uygulaması yapılabilir.

Tam seramik restorasyon: Vakanın durumuna göre, renklenmelerin, mine defektlerinin, aralıklı (diestema) dişlerin, çapraşıklıkların diş eğriliklerinin, aşınma ve madde kayıplarının fazla olması durumunda lamina yerine tam seramik kuron restorasyonlar tercih edilebilmektedir.

Diş beyazlatma (bleaching): Ev ve ofis tipi olmak üzere iki tip diş beyazlatma yöntemi vardır. İki tipte de yöntemin esası, dişlerin mine ve dentin tabakasında oluşan renklenmelerin, oksijen esaslı bir kısım diş beyazlatıcı kimyasal ajanların jel kıvamında diş minesine uygulanması ve bu jeli aktive eden katalizörler yardımıyla diş renginin açılmasıdır. Ofis tipinde kullanılan ajanların konsantrasyonu daha yüksek olduğundan daha hızlı ve etkili sonuç alınmaktadır. Ev tipinde ise hasta, kendisine özel hazırlanan plaklar yardımıyla beyazlatıcı ajanı kendisi uygular, bu ajanlarda etken maddenin konsantrasyonu düşük olduğundan daha yavaş ve kontrollü sonuç alınmaktadır. Beyazlatma işlemi süresince veya işlem sonrası dişlerde çoğunlukla geçici bir hassasiyet oluşabilmektedir.

Seramik dolgu (inley/onley): Dolguyu destekleyebilecek yeterli miktarda diş yapısı bulunmadığı hallerde seramik dolgular çok iyi bir çözümdür. Çürük veya travma gibi nedenlerle, dişteki madde kaybının fazla olduğu durumlarda, standart dolgular yeterli başarıyı gösteremez ve uzun ömürlü olmaz. Bu dişlere kuron düşünüldüğünde ise, kalan doğal diş yapısı daha da kesilmiş olur. Bu hallerde, amalgam ya da kompozit dolgu yapmak yerine, estetik ve sağlamlık açısından çok daha üstün nitelikli seramik  dolgular hazırlanarak, dişteki mevcut boşluğa kimyasal olarak yapıştırılır.

İMPLANT ÜSTÜ PROTEZLER

İmplant üstü sabit protezler: Bir, birkaç veya tüm diş eksikliklerinde çene kemiğine cerrahlar tarafından yerleştirilen kök formundaki titanyum vidalar (implant) kemikle bütünleştikten sonra (yaklaşık 2-6 ay) yapılan sabit (yapıştırılarak veya vidalanarak) protezlerdir. Bu restorasyonlar vakanın durumuna göre; metal, metal-porselen, zirkonya-porselen veya tam porselen olabilir.

İmplant üstü hareketli protezler: çene kemiğine yerleştirilen implantlardan tutuculuk sağlayan hasta tarafından takıp çıkarılabilen hareketli protezlerdir.

All-on-four tedavisi: All-on-four veya All-on-six tedavi konsepti, cerrahi operasyonla yerleştirilen 4-6 implant üzerine aynı gün yapılan sabit tam çene protetik restorasyon tekniğidir. Fonksiyon, estetik, tat, konuşma ve özgüveni hızlı bir şekilde kazandırarak yüksek hasta memnuniyeti sağlar.

Tamamen dişsiz olan bir çeneye sabit bir restorasyon yapabilmek için toplam 8 ya da 10 implant gerekirken, bu yeni teknikle sadece 4 implant yeterli olmaktadır. Sabit restorasyon için uygulanan geleneksel implantlar ile All-on-4 implantlar arasındaki en büyük fark; ağız içinde nasıl konumlandırıldıklarıdır. All-on-4 tekniğinde, çene kemiğinde orta hatta yakın olan iki implant kemiğe 90 derecelik açıyla yerleştirilirken, bu implantların arkasında kalan implantlar 45 derecelik açıyla yerleştirilmektedir. Böylece, alt ve üst çenede mevcut olan anatomik oluşumlardan kaçınılmaktadır ve çiğneme kuvvetleri çene kemiğine iyi bir şekilde dağıtılarak yapılacak protezin arka bölgelere kadar uzatılabilmesi sağlanmaktadır. Anatomik açıdan çenenin elverişli olduğu durumlarda all-on-six tedavisi ile çenenin iki tarafında arkalara iki implant daha yerleştirilebilmektedir.

All-on-4 tedavisinde tedavi öncesi hastaların geçici protezleri hazırlanmış olur ve implantlar yerleştirildikten sonra geçici protezler bu implantlara bağlanır. İyileşme süreci sonrası ise (3-4 ay) daimi protezlerin yapım aşamasına başlanır. All-on-four tedavisinde uygulanan protezler için kullanılan malzeme seçenekleri, akrilik, metal-akrilik, metal-porselen-akrilik (veya kompozit) (hibrit protez) gibi çok çeşitli olabilir. Bu protezlerin bir avantajı da, eksik dişleri yerine koymanın yanı sıra, dudak ve yanak gibi çevre yumuşak dokulara desteklik sağlayarak yüz estetiğine de önemli ölçüde katkıda bulunmasıdır. All-on-four tedavisinde uygulanan protezler sabit protezlerdir, hastanın kişisel bakımının yanında düzenli hekim kontrolleriyle hekim tarafından çıkartılıp protez ve çevre dokuların temizliğinin, sağlığının ve implantların kontrolünün yapılması gerekmektedir.

ÇENE EKLEMİ RAHATSIZLIKLARI

Çene eklemi rahatsızlıklarının oluşumuna neler sebep olur?

Çene ekleminin direkt olarak bir travmaya maruz kalması, uzun süren ve ağzın çok açılmasını gerektiren diş tedavileri, diş sıkma-gıcırdatma, dudak ısırma, tırnak yeme, sakız çiğneme ve vücudun çeşitli kısımlarının anormal duruşları gibi anormal alışkanlıklar, alt ve üst dişlerin veya yapılmış restorasyonların, birbiriyle uyumlu olmayan ilişkisi, çene ekleminde bir takım rahatsızlıkların oluşmasına neden olabilmektedir.

​

Çene eklemi rahatsızlıklarının tedavisi nasıldır?

Konservatif tedavi olarak, ortodontik apareyler (splint), fizik tedavi metotları, anormal alışkanlıkların farkına varılarak kontrol altına alınması ve ödem giderici, kas gevşeticiilaçların kullanılması, eklem rahatsızlıklarının çoğunun kontrol altına alınmasını sağlayabilmektedir. İleri durumlarda eklem-içi bazı müdahalelerde bulunulması gerekebilmektedir. Protetik anlamda eklem rahatsızlıklarına uygulanan tedavi seçenekleri, splintler ve uygun olmayan alt-üst çene ilişkilerinin ayarlanmasıdır.