Afet, göreceli olarak beklenmedik şekilde ortaya çıkan ve toplumun yaşantısını sekteye uğratan olaylardır, insanların, altyapının ve çevrenin üzerinde geniş olumsuz etki yapar. Afetlerde, yoğun zarar, ziyan ve yıkım meydana gelir. Afetlerin mağduru insanların olması ya can kayıplarının yaşanması afeti sosyal bir olgu haline getirir. Afet kayıplar yaratması, insan yaşamını bozması ya da kesintiye uğratması nedeniyle doğurduğu sonuç nedeniyle bu adı almaktadır. Bunlar olmadığı takdirde afet değil doğal olay adlandırılması yapılmaktadır. Afetler, başka bir tanımla; toplumun sadece kendi öz kaynaklarını kullanarak üstesinden gelebilme gücünü aşan, insanlar ve çevre üzerinde büyük oranda kayıplara neden olan, toplumsal fonksiyonların ciddi bir şekilde bozulduğu durumlardır.

Afet olaylarını kökenlerine göre;

• (a) Jeolojik ve Jeoteknik kökenli; depremler, volkanlar, heyelanlar, kaya düşmeleri, zemin oturma, çökme ve sıvılaşmaları gibi,
• (b) Meteorolojik kökenli; fırtına, tayfun, kasırga, çığ, kuraklık, su baskınları, yer altı suyu yükselmeleri gibi,
• (c) Teknolojik ve insan yapısı kökenli; nükleer veya kimyasal kazalar, orman yangınları, salgın hastalıklar, savaşlar, çevre kirlenmeleri gibi sınıflandırabiliriz. 

Doğal, teknolojik veya insan yapısı kökenli bir olayın afet sonucunu doğurabilmesi için, insan toplulukları ve yerleşim yerleri üzerinde kayıplar meydana getirmesi ve insan faaliyetlerini bozarak veya kesintiye uğratarak bir yerleşme birimini etkilemesi gerekmektedir. Diğer bir söylemle “afet”, bir olayın kendisi değil, ortaya çıkardığı sonucudur. Olayın kendisi ise “tehlike” olarak isimlendirilebilir. Başka bir deyişle; bir olayın, afet sonucunu doğurabilmesi için, yalnızca meydana gelmesi yeterli değildir. Aynı zamanda bu olayın insanlar üzerinde büyük ölçüde fiziksel, sosyal ve ekonomik kayıplar veya zararlar doğurması da gerekmektedir. Bu kayıplar insanların yaşadığı yerlere, içerisinde yaşadıkları yapıların emniyetine, insanların olaylara karşı geliştirdikleri bilgi, deneyim ve hazırlık düzeylerine bağlı olarak büyük ölçüde değişebilmektedir. Yavaş gelişen doğal afetler; şiddetli soğuklar, kuraklık, kıtlık vb., ani gelişen doğal afetler; deprem, seller, su taşkınları, toprak kaymaları, kaya düşmeleri, çığ, fırtınalar, hortumlar, volkanlar, yangınlar, vb.dir.

Tablo 1. Afet Türleri ve Örnekler

AFAD’a göre afetler insan ya da doğa kaynaklı olmak üzere ikiye ayrılır. Doğal afetler ise yavaş ve ani gelişen doğal afetler olarak tanılanmıştır. Yavaş gelişen doğal afetler arasında, şiddetli soğuklar, kuraklık ve kıtlık sayılırken, ani gelişen doğal afetler arasında deprem, seller, su taşkınları, toprak kaymaları, kaya düşmeleri, çığ, fırtınalar, hortumlar, volkanlar ve yangınlar sayılabilir. İnsan kaynaklı afetler arasında ise, KBRN kazaları, taşımacılık kazaları, endüstriyel kazalar, aşırı kalabalıktan meydana gelen kazalar ile göçmenler ve yerlerinden edilenler sayılabilir.

Tablo . AFAD’a Göre Afet Türleri 

 Afetlerin genel özellikleri, aşağıdaki gibi sıralanabilir: Çeşitli güç ve genişlikte olurlar, şok etkisi yaratırlar, altyapıyı bozarlar, ölüm ve sakat kalma gibi sonuçlar doğurur, bulaşıcı ve salgın hastalıklar artar, eğitimi ve öğretimi aksatır, barındırma, yedirme ve giydirme sorunu doğurur, emniyet ve asayiş hizmetlerini aksatır, ikincil afetlere neden olabilir, ulaşım ve haberleşmede aksaklıklar olur,  arama kurtarma ve enkaz kaldırma çalışmaları yavaş ilerler, psikolojik ve toplumsal bozukluklar doğurur, işsizliği artırır, yörenin ekonomik yapısını bozar, yatırımları geciktirirler.

Afetlerin boyutunu ise

1. Olayın fiziksel büyüklüğü
2. Olayın yerleşim alanına olan uzaklığı
3. Fakirlik ve az gelişmişlik
4. Hızlı nüfus artışı
5. Tehlikeli bölgelerdeki hızlı ve denetimsiz şehirleşme ve sanayileşme
6. Ormanların ve çevrenin tahribi veya yanlış kullanımı
7. Bilgisizlik ve eğitim eksikliği
8. Toplumun bilinç seviyesi belirler.